Jicht: de reumatische ontstekingsziekte van A tot Z belicht

Jicht is een vorm van ontstekingsreuma waarbij de gewrichten, meestal van de grote teen of de voet, ontsteken door een teveel aan urinezuur. Op deze plaatsen kan de huid dik zijn, een rode kleur vertonen, en warm en pijnlijk aanvoelen. Ontstekingen van de gewrichten in het bovenlichaam (pols, vingers …) komen minder vaak voor. Daarnaast kan de aandoening gepaard gaan met koorts, nierstenen en witgele knobbeltjes onder de huid. Jicht verloopt in aanvallen en doorgaans duurt het een drietal weken voordat de symptomen volledig verdwenen zijn. Later kan de ziekte opnieuw de kop opsteken. 

Urinezuur is een afvalproduct in het lichaam, dat gemaakt wordt van eiwitten zoals purine. Wanneer het urinezuurgehalte te hoog is, stapelt deze stof zich op in het bloed en worden er uraatkristallen gevormd. Deze kristallen slaan neer in of rond de gewrichten, bijvoorbeeld in het kraakbeen of de gewrichtsholte, met pijnlijke ontstekingen tot gevolg. Na een eerste jichtaanval krijg je vaker last van ontstekingen. De aandoening doet zich vooral voor bij mannen ouder dan 40 jaar en bij vrouwen na de menopauze. Bij sommige mensen mondt de ziekte op termijn uit in chronische jicht. Dit kan leiden tot ernstige gewrichtsbeschadigingen. 

Het is onduidelijk waarom de hoeveelheid urinezuur in het bloed plots piekt. Wat we wel weten, is dat verschillende factoren een jichtaanval kunnen uitlokken, maar dit verschilt van persoon tot persoon. Hieronder sommen we enkele oorzaken op die mogelijks aan de basis liggen:

• Erfelijke aanleg
• Hoge bloeddruk: wanneer dit geregeld voorkomt in jouw familie, ben je gevoeliger voor jicht
• Bepaalde purinerijke voedingsmiddelen zoals vlees en peulvruchten
• Alcohol en frisdranken
• Overgewicht
• Stress
• Psoriasis
• Slecht werkende nieren
• Stoten of verwonden van gewrichten
• Kanker en chemotherapie
• Bepaalde geneesmiddelen, bijvoorbeeld plaspillen
• Operatie 

Zegt de term psoriasis je niets? In onze blogpost ‘Dit zijn de mogelijke pistes om psoriasis te behandelen’ gaan we dieper in op deze huidaandoening, zodat jij op enkele minuten volledig geïnformeerd bent. 

Zoals eerder aangehaald, kan jicht bijzonder pijnlijk zijn. Zo verdraag je mogelijks geen aanrakingen op de plaats van de ontsteking. Gelukkig hoef je niet zomaar te wachten tot de klachten overwaaien. Er zijn enkele manieren om jicht te behandelen: van kleine acties die je zelf kan stellen, tot geneesmiddelen. Hieronder geven we een overzicht.

• Leg je been omhoog
  Heb je last van jicht in je voet of been? Leg je been omhoog: dit kan de zwelling van de ontsteking verminderen.
• Koel je gewricht af
  Dat doe je bijvoorbeeld met behulp van ijs of een natte doek, om zo de pijn te verzachten.
• Beweeg voorzichtig
  Bewegen kan de stijfheid in de gewrichten tegengaan en de bloedcirculatie bevorderen, waardoor je sneller herstelt. Is de pijn te hevig? Dan is lichaamsbeweging jammer genoeg niet aan de orde.
• Rem de ontsteking met medicijnen
  In de eerste plaats kan je ontstekingsremmers nemen om de ontsteking te bestrijden. Wanneer dit niet volstaat, kan je bij een jichtaanval je toevlucht nemen tot corticosteroïden of colchicine. Bespreek dit steeds met een arts.
• Probeer ontstekingen te voorkomen
  Kamp je met chronische jicht? Dan kan je baat hebben bij allopurinol: een middel dat de hoeveelheid urinezuur in het lichaam verlaagt, waardoor je aanvallen kan afremmen en mogelijks zelfs voorkomen. Ook hier adviseren we je om eerst een arts te raadplegen. 

Ben je extra gevoelig om jicht te ontwikkelen? Dan kan je kort op de bal spelen en purinerijke voeding en dranken zoveel mogelijk vermijden, want zij doen het urinezuurgehalte toenemen en bemoeilijken de afvoer ervan. Denk hierbij aan vlees, bepaalde vissoorten en frisdranken. Ook jicht en alcohol zijn geen goede combinatie. Zeker bier is af te raden, aangezien dit veel purine bevat. Al moeten we een belangrijke kanttekening maken: welke voedingsstoffen en dranken jicht uitlokken, is erg persoonsafhankelijk. Wat bij de ene een jichtaanval in gang zet, heeft bij de ander geen effect.

Daarnaast adviseren we om voldoende water te drinken, zodat je nieren optimaal (blijven) werken. Mik hierbij op minstens anderhalve liter per dag. Wissel gerust af met thee of één kop koffie zonder suiker: koffie geldt namelijk niet als uitlokkingsfactor van jicht.

Goed om te weten: jicht verhoogt de kans op hart- en vaatziekten met 30 %, omdat het vaak gepaard gaat met een hoge bloeddruk. Je doet er goed aan om andere risicofactoren, zoals roken, hoge cholesterol en overgewicht, maximaal buitenspel te zetten. Bespreek dit zeker met je huisarts.

Wens je extra uitleg bij de mogelijkheden om jicht te behandelen? Nood aan deskundige begeleiding om de ziekte onder controle te houden? Onze experts staan met beide voeten stevig in de medische wereld en voorzien je graag van vakkundig advies.